Dünyanın ve Memleketin En Farklı Derbisinde Kim Ne Arıyor?
1.Derbi Nitelemesinin Şartları
Derbi, aynı şehirlerin takımları arasında oynanan maçlardır. oyunlara verilen addır. Bir maçın derbi olabilmesi için (1)Takım olma ve (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma şartları vardır. Gezegende takımlar arasında önemli ve değerli derbiler gözlenir. Memleket olarak biz de bu derbi konusunda bir hayli zenginiz.
2.Derbi Futbolu Kuşatıcıdır
Simon Kuper 1994’de “futbol asla sadece futbol değildir” derken futbolu kapsamlı bir etkinlik olarak ele almıştı. O’nun bu söyleminin yazımı kısa ama repertuvarı oldukça geniştir. İlgili repertuarın zenginliği futbolun teknik ve taktik özelliklerin yanında kültürel yönlerinin de olmasıdır. Çünkü, futbol sosyo-kültürel ve sosyo-eğlence için toplumsal bir olgudur.
Çünkü;
Futbol sadece bir oyun değildir. Çünkü futbol sosyolojidir, psikolojidir, toplumun kültürel bir aynasıdır.
Çünkü futbol;
- Bireysel ve toplumsal etkileşimdir.
- Sosyolojik olarak muhabbete vesiledir.
- Tavır olarak eğlencedir.
- Etkinlik olarak seyir halidir.
- Yarışkanlık olarak büyük rekabetlere vesiledir.
- Taraftarlık olarak tutulan takımın zaferleri çoşkuludur. Mağlubiyetleri ise kemiklerine kadar sızlatıcıdır.
3.Gezegenin Marka Sıralamasına Göre Şöhretli Derbileri
İzleyenlere gezegenin farklı coğrafyalarında farklı duygular ve seyirler yaşatan namlı derbiler şöhretlerine göre; şöyle sıra bulmaktadır:
- Asker ve Polis Derbisi: Steaua Bükreş - Dinamo Bükreş
- Halkın Takımı ve Ordunun Takımı: Spartak Moskova - CSKA Moskova
- Bask Derbisi: Athletic Bilbao - Real Sociedad
- "Le Classique": Paris Saint Germain - Marsilya (Olympique de Marseille).
- "Derbi Sevillano": Sevilla - Real Betis
- "Der Klassiker": Bayern Münih - Borussia Dortmund
- İngiltere: Manchester Derbisi: Manchester United - Manchester City
- Brezilya: Palmeiras - Corinthians
- Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın En Şiddetli Mücadelesi: Al Ahly - Zamalek
- Fla - Flu Derbisi: Flamengo - Fluminense
- Kuzey Londra Derbisi: Arsenal - Tottenham Hotspur
- "De Klassieker": Ajax - Feyenoord
- Lizbon Derbisi: Benfica - Sporting Lizbon
- "Merseyside Derbisi": Liverpool - Everton
- Ruhr Derbisi: Borussia Dortmund - Schalke 04
- İngiltere'nin Kuzey Batı Derbisi: Liverpool - Manchester United
- “Derby della Madonnina": AC Milan - Internazionale (Inter Milan)
- Kralcılar, Cumhuriyetçilere Karşı: Real Madrid - Atletico Madrid
- Mussolini Dönemine Dayanan Rekabet: AS Roma - SS Lazio
- Bütün savaşların anası: Panathinaikos - Olympiakos
- Romanya: Partizan Belgrad - Kızıl Yıldız Belgrad
- Kıtalararası Derbiler: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasındaki maçlar
- Mezhep çatışması: Celtic - Glasgow Rangers
- Arjantin'in yoksulları, zenginlerine karşı: "Superclasico", Boca Juniors - River Plate
- İspanya iç savaşının başlangıcı: "El Clásico", Real Madrid – Barcelona (https://onedio.com).
Yukarı satırların satır araları dikkatli düşünüldüğünde derbilerin esamelerinden bile bu derbilerin sadece futbol maçı olmadığı, çok yönlü, iletişim, etkileşim, ayrıksılıklar, kültürel hatta ekonomik bağlamalı hikayeler ve yaşamsal mottolar barındırdığı görülebilecektir.
4.Memleketin Gözde Derbileri
Türkiye’nin ezeli, öncü ve yıldız derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında yaşanıyor. Elbette yazının ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları” betimlemesine uyan aynı şehirli çok sayıda takımımız vardır.
Ankara derbisi olarak, MKE Ankaragücü ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka ile Altay, Adana’da Adana Demirspor ile Adanaspor… cennet memleketin diğer gözde derbilerdendir. Bu derbiler gözdedirler çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları farklı iklimli, havalı, sulu ve karakter zenginlikleri içeren kültürel bağlamlarla doludur.
5.Gezegen Marka Derbileri İle Memleket Derbilerinin Farkı
Gezegenin marka derbilerinin hemen hepsinde inançsal, ırksal, sınıfsal, ekonomik, aristokratik, lümpenlik, etnik, algısallık, bakış, duruş ve yaşayış karşıtlığı vardır. Anılan karşıtlıklar derbilere seyir güzelliğinden çok mahalle baskılı, kazanma stresleri ve ayrıksıları getirmektedir.
Oysa, cennet memleketin derbileri arasında anılan bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.
Yaşananlar ise iletişim kazalı yöneticiler, skor sever medyatik haller ve kulüplere asalak bedavacı yaşayan taraftarların münferit hallenmelerindendir.
6.Gelen Güncel Derbide Arananlar ve Aranmayanlar
- Fenerbahçe Ferdi’yi arıyor. Ama; Mourinho aramıyor.
- Fenerbahçe Muslera’ya göre daha formda olan Livakoviç’in form devamını derbide de arıyor.
- Galatasaray deplasman derbisinde Kerem Aktürkoğlu’nu arıyor. Okan Buruk ise daha baskılı orta saha arıyor.
- Galatasaray Torerira’nın ilk geldiği günlerdeki performansını arıyor. Okan Buruk daha çok topa sahip olmayı arıyor.
- Fenerbahçe gol yememe alışkanlığının devamını ararken; Galatasaray hücum bereketinin devamının arıyor.
- Hücum presiyle top kapma ve ofansa hızlı geçme kurgusu Fenerbahçe’nin Bölgesi ve 2. Bölgesi arasındaki takım boyunu kısaltıyor. Bu tarz oyun sonucunda rakibin kaptığı her top Fenerbahçe’de en az 5-6 oyuncuyu geri dönüşü zor olan pozisyonlarda yakalanmasına oyundan düşmesine neden oluyor.
- Fenerbahçe’nin futbol tarihinde hiç olmamış kadar hücum pres yapmayı gerektiren bu oyun anlayışı teknik kapasiteleri yüksek oyunculara bile pres yaptırsa da ofans çıkışlı kaptırılan her top ilk anda tekrar kazanılmazsa Fenerbahçe kalesine gol pozisyonu oluyor.
- Galatasaray maçların Dakikasından sonra fizik güç kaybı yaşamamayı arıyor.
- Galatasaray savunma yönünde açıklar vermemeyi stoperleri ile de duran toplarda da tabela arıyor.
- Türkiye’de 09.2024’de Kadıköy’de ilk derbisine çıkacak olan Mourinho da son iki yılın Şampiyonu Okan Buruk da yüksek motivasyonlu kulübe, oyun ve galibiyet arıyor.
7.Söz Sonunda
Galatasaray’ın lider geleceği Kadıköy’den yine lider olarak dönmesinin planlarını yaptığı maçta ev sahibi Fenerbahçe’nin yaklaşık 53.000 taraftar desteğiyle liderlik hesaplarıyla çıkacağı maçın sonucunu kestirmek zor görünüyor
Bu satırlara da sözün sonunda, “sakatlıksız, VAR’sız ve sanal ofsayt çizgisiz, bu derbiye atanan hakem Karaoğlan’ın kararlarının tartışılmadığı” ama; futbol gerçek oyun çizgisi ve seyri yüksek bir derbi olsun demek düşüyor.
Kaynaklar
Kuper, S. (2014). Football Against the Enemy. Çeviren: Sinan Gürtunca. İstanbul: İthaki Yayınları. ISBN: 9789758725700 onedio.com.
https://onedio.com./haber/dunyanin-en-buyuk-25-derbisi. 670833
İletişim ve Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
ORCID : https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Spor: :www.yurtspor.com. yazarlar
Eğitim-Sosyoloji Güncel : www.mektepligazete.köşe yazıları
Bilim-Araştırma: www.mektepligazete.bülten
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
Blog :mustafakaragacli.blogspot.com