1.Gezegende Derbilerin Namı

Derbi, aynı şehirlerin  takımları arasında oynanan maçlardır. Bir maçın derbi olabilmesi için  (1)Takım olma  ve  (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma  koşulları vardır.  Gezegende  takımlar arasında  önemli ve değerli  derbiler  gözlenir. 

2.Memleket Derbilerinin İklimi

Memleket  futbolunda  derbi  maçları  konusunda  zengin  bir birikimimiz var.   Başta İstanbul,  Ankara,  İzmir  ve  Adana  şehir  derbileri hem  sportif rekabetleri hem  de  sosyolojik   ve  kültürel yaşam biçimlerini spor  kamuoyuna  sunuyorlar.   Bu  yapısıyla  memleket  derbileri   Simon Kuper  imzalı şu sözü tam teyit  ettiriyorlar,

“Futbol asla sadece futbol değildir.” Hakikaten memleket  derbileri özellikle  İstanbul derbileri öncelde  olmak  üzere  futbolun  sadece oyundan ibaret olmadığını gösteriyor. Zira derbi  kültüründe sosyoloji,  toplumsal  sosyal psikoloji ve ekonomi  etkenleri devreye giriyor. Anılan etkenler derbilere  başka bir  iklim  getiriyor.  Çünkü, derbiler futbolun teknik  ve  taktik   özelliklerin yanında kültürel  yönlerini belirginleştiriyor.   Zira futbol, sosyo-kültürel  ve   sosyo-eğlence için   toplumsal bir  olgu  olma  özelliğini derbi maçlarında daha  da yükseltiyor (Karaağaçlı,  2021).

3.Memlekette  Ses  Getiren Derbiler

Türkiye’nin  temel derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş   arasında  yaşanıyor. Elbette    yazının  ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları”  betimlemesine uyan  aynı şehirli   çok sayıda takımımız  vardır.  Ankara  derbisi  olarak,  MKE Ankaragücü  ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka  ile  Altay, Adana’da Adana Demirspor  ile  Adanaspor… cennet memleketin   diğer  gözde derbilerdendir.  Bu derbiler gözdedirler  çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları  farklı   iklimli,   havalı, sulu  ve karakter  zenginlikleri  içeren  kültürel bağlamlarla doludur.

4. Galatasaray-Beşiktaş Derbisinde Tarihsel İlkler

Galatasaray-Beşiktaş ilk kez 22 Ağustos 1924 tarihinde Taksim Stadyumu'nda oynanan İstanbul Futbol Ligi maçında karşı karşıya geldi. İlk maçı kazanan takım 2-0'lık skorla Beşiktaş olurken; Beşiktaş'ın gollerini atan Refik Osman Top derbi tarihinin ilk golüne adını yazdırdı. Galatasaray ise ilk galibiyetini 31 Temmuz 1925'te oynanan İstanbul Futbol Ligi yarı final maçında 6-1'lik skorla alırken; Galatasaray'ın ilk golünü atan Mehmet Leblebi ise derbi tarihinde Galatasaray'ın ilk golünü de atan isim oldu (www.vikipedia.org).


5.Güncel Derbide  Son Rakamlar

Spor Toto Süper Lig'in 10. haftasında  28.10.2024’de karşılaşacak olan Galatasaray ile Beşiktaş  maçlarının  rakamları iyi oyuna işaret ediyor.

Süper Ligde lider konumundaki Galatasaray, en 9 maçta  25 puanla en  çok  puan toplayan ve 27 golle  de en  çok gol atan  takım  oldu. Beşiktaş  ise geride  kalan  8 maçta  20 puan toplayıp,  17 gol atarken Süper  ligin   en az gol yiyen takımı  oldu.

Topu  rakibe bırakma (!) safsatasına düşmeden;  her iki takımında  topla  oynamada birbirlerine yakın  oranları dikkati  çekerken; derbinin  seyir kalitesini ve oyun gücünü artırması  beklenen  diğer bazı  rakamlar ise şunlardır:

Maç Başına Alınan Puan-MBP: Maç başına  alınan ortalama puanlarda yakınlık gözleniyor  (GS; 2.78 BJK; 2.50).

Gol Yemediği Maçlar-GYM : Takımların gol yemediği maçların sayısına bakıldığında oran olarak  Galatasaray’ın %33, Beşiktaş’ın ise %50 olduğu görülüyor.

Gol Atamadığı Maç-GAM : Bu sezon Süper  Ligde geriden  kalan  maçlara  bakıldığında; gerek Galatasaray’ın  gerekse  Beşiktaş’ın gol  atamadığı  maç görülmüyor.  Bu veri de  güncel derbinin gollü  geçeceğinin  özel ipuçlarını somutlandırıyor.

6.Söz Sonunda Kritik Bir Soru ve Bir Dilek

Süper Lig’de şampiyonluk hedefli  Galatasaray ve Beşiktaş derbisinde sezonun namağlup iki takımı hem  zirve için puanları planlarken;  hem de birbirlerine  ilk mağlubiyeti tattırmak isteyecek.

Böylece, derbide bu sezon ilk  mağlubiyeti  kim alacak? sorusunu da gündeme  gelmiş olacak.

Galatasaray Beşiktaş  derbilerinin rakamları maçların  daha  gollü ve  saha  içi  pozisyon  zenginliklerini   gösterirken, güncel derbi de  futbol oyunu namına  olumlu  hikayelerin yaşanıp  yazıldığı bir  maç olsun.

 

Kaynaklar

Karaağaçlı,  M. (2021). Gezegenin Namlı Derbileri Bağlamında Gelen  Derbinin Kafa Karışıklıklarına ve Yumuşak  Karınlarına Bakış.  www.yurtspor.com. 30.05.2021.

www.vikipedia.org. The Free Encyclopedia.27.10.2024.

www.tff. Süper  Lig Puan Cetveli. 27.10.2024.

_________

İletişim ve Erişim

Dr.  Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.

e-posta         : mkara@gazi.edu.tr  

ORCID          : https://orcid.org/0000-0003-3488-1021

Web         (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara 

Web         (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara

Spor:            :www.yurtspor.com. yazarlar

Eğitim-Sosyoloji Güncel : www.mektepligazete.köşe yazıları

Bilim-Araştırma: www.mektepligazete.bülten

Facebook  (1): Kirizma
Facebook  (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter         : M_Karaagacli_
İnstagram    : mustafakaraagacli1

Blog             :mustafakaragacli.blogspot.com