Derbi Nitelemesinin Şartları

Derbi, aynı şehirlerin  takımları arasında oynanan maçlardır.  oyunlara verilen addır.  Bir maçın derbi olabilmesi için  (1)Takım olma  ve  (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma  şartları vardır.  Gezegende  takımlar arasında  önemli ve değerli  derbiler   gözlenir.  Memleket olarak biz de  bu derbi konusunda  bir hayli zenginiz.

Derbi Futbolu  Kuşatıcıdır

Simon Kuper 1994’de  “futbol asla sadece futbol değildir”  derken  futbolu kapsamlı bir  etkinlik olarak  ele  almıştı. O’nun   bu  söyleminin  yazımı   kısa  ama repertuvarı  oldukça   geniştir.   İlgili repertuarın  zenginliği  futbolun teknik  ve  taktik   özelliklerin yanında kültürel  yönlerinin de  olmasıdır. Çünkü, futbol sosyo-kültürel  ve   sosyo-eğlence için   toplumsal bir  olgudur. 

Çünkü;

Futbol sadece bir oyun  değildir.   Çünkü futbol  sosyolojidir, psikolojidir, toplumun kültürel   bir  aynasıdır.

Çünkü  futbol;

 

Gezegenin Marka Derbileri

İzleyenlere  gezegenin muhtelif topoğrafyalarında farklı  duygu  ve seyirler  yaşatan  başlıca  namlı  derbiler şunlardır:

25. Asker ve Polis debisi: Steaua Bükreş - Dinamo Bükreş

24. Halkın Takımı ve Ordunun Takımı: Spartak Moskova - CSKA Moskova

23. Bask Derbisi: Athletic Bilbao - Real Sociedad

22. "Le Classique": Paris Saint Germain - Marsilya (Olympique de Marseille).

21. "Derbi Sevillano": Sevilla - Real Betis

20. "Der Klassiker": Bayern Münih - Borussia Dortmund

19. İngiltere: Manchester Derbisi: Manchester United - Manchester City

18. Brezilya: Palmeiras - Corinthians

17. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın En Şiddetli Mücadelesi: Al Ahly - Zamalek

16. Fla - Flu Derbisi: Flamengo - Fluminense

15. Kuzey Londra Derbisi: Arsenal - Tottenham Hotspur

14. "De Klassieker": Ajax - Feyenoord

13. Lizbon Derbisi: Benfica - Sporting Lizbon

12. "Merseyside Derbisi": Liverpool - Everton

11. Ruhr Derbisi: Borussia Dortmund - Schalke 04

10. İngiltere'nin Kuzey Batı Derbisi: Liverpool - Manchester United

9. “Derby della Madonnina": AC Milan - Internazionale (Inter Milan)

8. Kralcılar, Cumhuriyetçilere Karşı: Real Madrid - Atletico Madrid

7. Mussolini Dönemine Dayanan Rekabet: AS Roma - SS Lazio

6. Bütün savaşların anası: Panathinaikos - Olympiakos

5. Romanya: Partizan Belgrad - Kızıl Yıldız Belgrad

4. Kıtalararası Derbiler: Fenerbahçe,  Galatasaray ve  Beşiktaş  arasındaki  maçlar

3. Mezhep çatışması: Celtic - Glasgow Rangers

2. Arjantin'in yoksulları, zenginlerine karşı: "Superclasico", Boca Juniors - River Plate

1. İspanya iç savaşının başlangıcı: "El Clásico", Real Madrid – Barcelona (https://onedio.com).

Yukarı satırların satır araları dikkatli düşünüldüğünde derbilerin esamelerinden bile bu derbilerin  sadece futbol maçı olmadığı, çok  yönlü, iletişim, etkileşim,  ayrıksılıklar,  kültürel  hatta  ekonomik bağlamalı  hikayeler  ve  yaşamsal mottolar  barındırdığı  görülebilecektir.

Memleketin Gözde Derbileri

Türkiye’nin  ezeli, öncü   ve yıldız derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş   arasında  yaşanıyor. Elbette    yazının  ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları”  betimlemesine uyan  aynı şehirli   çok sayıda takımımız  vardır. 

Ankara   derbisi  olarak,   MKE Ankaragücü  ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka  ile  Altay, Adana’da Adana Demirspor  ile  Adanaspor… cennet memleketin   diğer  gözde derbilerdendir.  Bu derbiler gözdedirler   çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları  farklı   iklimli,   havalı, sulu  ve karakter  zenginlikleri  içeren   kültürel bağlamlarla doludur.

Gezegen Marka Derbileri  İle  Memleket   Derbilerinin  Farkı

Gezegenin  markaderbilerinin  hemen  hepsinde inançsal, ırksal, sınıfsal, ekonomik, aristokratik, lümpenlik,  etnik,   algısallık, bakış, duruş ve  yaşayış karşıtlığı  vardır.  Anılan  karşıtlıklar   derbilere  seyir  güzelliğinden  çok  mahalle baskılı, kazanma  stresleri  ve   ayrıksıları getirmektedir.

Oysa, cennet  memleketin  derbileri arasında  anılan  bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.

Yaşananlar ise  iletişim  kazalı yöneticiler, skorsever medyatik kafalar  ve kulüblere  asalak bedavacı yaşayan  taraftarların  münferit  hallenmelerindendir.

Gelen Derbide  Takımların  Yumuşak  Karınları

Memleketin  08. 01.2023  tarihinde   oynanacak olan     Fenerbahçe-Galatasaray derbisinde   her  iki takımın da “teknik kırılganlıkları”  eş deyişle  yumuşak  karınları var.  Bu nedenle işte bir kaç  gözleme dayalı  ipucu:

Fenerbahçe’nin 1. zaafı:  Derbinin  ev sahibi Fenerbahçe  son iki  maçını  kazanıp moral motivasyon toplasa da   defansif  zaafları her  maçta  gözleniyor.   Bu  zaafları Jesus  Hoca da her basın toplantısında gelen sorular üzerine açıklasa da bu konuda   defansif  özgüven  Fenerbahçe’de  gözükmüyor.

Çünkü, Fenerbahçe gerek  3’lü  gerekse 4’lü  defans dizilimiyle  çıktığı her  maçta uyguladığı   ofsayt   taktiği ile dikkatli olan rakiplerini defans arkasına atılan her topta Altay  ile  karşı  karşıya  bırakıyor.

Fenerbahçe’nin 2. zaafı:  Hücum    presiyle top kapma  ve ofansa  hızlı geçme  kurgusu   Fenerbahçe’nin  3.  Bölgesi ve 2.  Bölgesi arasındaki takım boyunu kısaltıyor.   Bu tarz oyun  sonucunda rakibin  kaptığı her top Fenerbahçe’de en az  5-6 oyuncuyu  geri dönüşü  zor olan  pozisyonlarda yakalanmasına  oyundan  düşmesine neden  oluyor.

Fenerbahçe’nin futbol  tarihinde hiç olmamış kadar  hücum pres yapmayı  gerektiren  bu oyun anlayışı teknik kapasiteleri yüksek  oyunculara bile  pres yaptırsa da ofans çıkışlı  kaptırılan her top ilk  anda tekrar kazanılmazsa Fenerbahçe  kalesine  gol pozisyonu oluyor.

Bu   durumun  somut örnekleri sezon  başından  bu yana kaybedilen  Dinamo  Kiev, Konya, Giresun  ve  Trabzon maçlarıdır. Bu maçlar dikkatle  izlendiğinde   Fenerbahçe’nin benzer pozisyonlu golleri kalesinde gördüğü anlaşılır.

Galatasaray’ın 1. zaafı: Geçen  sezon genç futbolculara  dayalı transfer tahtasını  bu sezon  deneyimli futbolcular  tercihli  yazan Galatasaray’da en temel  yumuşak   karın, maçların  60. Dakikasından sonra  fizik güç kaybı  yaşamasıdır.  Bu durumun en temel göstergesi  Galatasaray’ın farklı  kazandığı Başakşehir maçı  dışında hemen her maçta skor korumadaki zorluklar yaşamasıdır.

TT Arena ya da deplasman fark etmeden  Galatasaray skor  üstünlüğü  ile  devam ettiği hemen  her maçta rakibin hücum  baskısını kıramıyor. Son MKE Ankaragücü  maçında  başkent  ekibinin  kaçırdığı goller  “bu da  kaçmaz”  türünden  olup  rakip futbolcuların tek   ve net  vuruş eksikliklerindendi.

Galatasaray’ın 2. zaafı: Defans blokunda sol kanat organizasyonu ofansa çok katkı verirken savunma  yönünde açıklar vermeye devam ediyor.  Şayet  Galatasaray’ın aynı kurguyla oynaması halinde  Fenerbahçe’nin  sağ kanat bindirmelerinde  ciddi  açıklar  verececeğini tahmin etmek güç gözükmüyor.

Her  iki takımda  Kalecilerin Zaafları

Hücum hatları güçlü her iki takımdan Fenerbahçe’de  Altay ve Galatasaray’da Muslera sakatlıkları  ve hastalıkları dışında   maç tahtasına ilk yazılacak isimlerdendir.  Her  iki kalecinin  yetenekleri  ve geçmiş performansları  bunu hak ettiklerini  gösteriyor.

Ancak, “oyunu en iyi  kaleci görür, okur  ve kurar” anlayışıyla  bakıldığında  her  iki   kalecinin de ayakları  geriden oyun kurmaya  uygun  görülmüyor. Eş deyişle  her  iki kaleciye  yapılan  her  geri  pas ciddi ters vuruşlara ve  geişigüzel  topu  uzaklaştırmalara  dayalı bulunuyor.

Son olarak  Altay’ın pozisyonlara   çıkıp  çıkmama karasızlığı  Muslera’nın ise sağ  tarafının  zaafiyeti  derbide iki  kalecinin de konuşulmasını  hiç istemedikleri yumuşak karınları olarak  gözleniyor.

Söz Sonunda

Galatasaray’ın   lider geleceği  Kadıköy’den yine lider  olarak dönmesinin  planlarını  yaptığı maçta  evsahibi   Fenerbahçe’nin  yaklaşık 53.000 taraftar desteğiyle liderlik hesaplarıyla çıkacağı maçın  sonucunu kestirmek zor görünüyor

Bu  satırlara  da   sözün sonunda,  “sakatlıksız, VAR’sız ve  çizgisiz”  ama   futbol oyun çizgisi  yüksek bir derbi olsun demek düşüyor.

Kaynaklar

Kuper, S. (2014). Football Against the Enemy. Çeviren: Sinan Gürtunca. İstanbul: İthaki Yayınları. ISBN: 9789758725700 onedio.com.

https://onedio.com./haber/dunyanin-en-buyuk-25-derbisi. 670833

Erişim

Dr.  Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.

e-posta : mkara@gazi.edu.tr
Web    (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara

Web    (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara

Web         (3): www.yurtspor.com

Web         (4): www.mektepligazete.tebeşir

Web         (5): www.mektepligazete.bülten

Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter    : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1