1.Her Büyük Maç Derbi Değildir!
Derbi, aynı şehirlerin takımları arasında oynanan maçlardır. Bir maçın derbi olabilmesi için (1)Takım olma ve (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma koşulları vardır. Gezegende takımlar arasında önemli ve değerli derbiler gözlenir.
2.Türkiye Futbol Coğrafyasında Derbi İklimi
Türkiye futbol coğrafyasında derbi ikliminde; bir hayli zenginiz. Başta İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana şehir derbileri hem sportif rekabetleri hem de sosyolojik ve kültürel yaşam biçimlerini spor kamuoyuna sunarlar.
Türkiye’nin temel derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında yaşanıyor. Elbette yazının ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları” betimlemesine uyan aynı şehirli çok sayıda takımımız vardır. Ankara derbisi olarak, MKE Ankaragücü ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka ile Altay, Adana’da Adana Demirspor ile Adanaspor… cennet memleketin diğer gözde derbilerdendir. Bu derbiler gözdedirler çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları farklı iklimli, havalı, sulu ve karakter zenginlikleri içeren kültürel bağlamlarla doludur.
3.Derbiler Özel Motivasyon, Heyecan ve Katılım Gerektirir
Derbisel futbol rekabeti toplumu kuşatıcıdır. O haftayı kapsayıcıdır. Derbi maçları yöneteni, oynayanı, taraftarı ve hatta seyredeni o güne bir başka gözle ve başka bir yüzle uyandırır.
Simon Kuper 1994’de “futbol asla sadece futbol değildir” derken futbolu kapsamlı bir etkinlik olarak ele almıştı. O’nun bu söyleminin yazımı kısa ama repertuvarı oldukça geniştir. İlgili repertuarın zenginliği futbolun teknik ve taktik özelliklerin yanında kültürel yönlerinin de olmasıdır. Çünkü, futbol sosyo-kültürel ve sosyo-eğlence için toplumsal bir olgudur (Karaağaçlı, 2021)
4.Derbi Günlerinde Baş Aktör; Futbolcular
Derbi maçlarında memleket spor kamuoyunun belki de tek anlaşıp söylediği ve kaleme aldığı şu geleneksel ama hiç eskimeyen derbi ilkesidir; “Derbi maçlarına futbolcu kendiliğinden motive olur, maçı önceden oynar ve zihinsel yani mental hazırlık yapar.” Çünkü; derbiler kendine özgü ve özel hazırlıklar ister. Kim “bizce farkı yok!, bu maç da diğer maçlar gibidir(!)” derse “derbinin önem ve değerini manipüle ediyordur!.”
Zira derbilere futbolcular,
5.Beştir Kazanmayan Beşiktaş ve Beştir Kazanan Fenerbahçe Derbisi İyi Oyun Diyor!
Beşiktaş-Fenerbahçe derbisi, Fenerbahçe’nin son beş maçını kazanmasıyla, Beşiktaş’ın ise son beş maçını kazana-ma-ması 07.12.2024’de oynanacak derbiyi daha farklı bir hale getiriyor.
Bu veri galibiyet ibresini Fenerbahçe’ye döndürse de; klasik ama sonuçları itibarıyla gerçek olan “derbilerde favoriler kadar olmayan da iddialıdır” bulgusudur.
Bu bulgu ışığında son oynanacak derbiye takımlar açısından bakıldığında şu görünüm beliriyor;
Ev Sahibi Beşiktaş Adına Derbinin Anlamı
Konuk Fenerbahçe Beşiktaş Adına Derbinin Anlamı
6.Derbide takımların Artı Kozları Eksi Yönleri
Fenerbahçe orta sahası ve ileri uç formasyonuyla önde görünürken, her ne kadar ligin en az gol yiyen takımı olsa da defansta ikili stoper formasyonları güven vermiyor. Mourinho da bu durumu her yenilen golden sonra dile getiriyor.
Beşiktaş ise sezon başı daha çok topa sahip olma, hızlı geçiş oyunlarıyla ceza sahasına girme formasyonundan uzak görünüyor. Bunun temel nedenleri arasında kadro derinliği ve zenginliğinin kısıtlar içermesidir. Eş deyişle sadece Rafa Silva ve İmmobile ile şampiyonluk yarışının sürdürülemeyeceğinin kadro planlamasında sezon başında görüleme-me-sidir.
7.Söz Sonunda Tesbitler ve Dilekler
Fenerbahçe ve Beşiktaş’ın Süper Ligde 15. Hafta sonunda bulundukları yerler ve alabildikleri puanlar farklı amaçlarla derbiye çıkacaklarının somut ipuçlarını veriyor.
Beşiktaş öncelikle günü yani maçı kurtarmayı planlarken; Fenerbahçe zirveden kopma-ma-yı haftayı kayıpsız geçmeyi istiyor.
Her iki takım oynayacağı ,derbiye “zaten Fenerbahçe-Beşiktaş maçları iyi oyunlu geçer” görüşünü bir kez daha kanıtlamaya çalışacaktır.
Türkiye futbol coğrafyası da derbi için iyi futbollu ve bol gollü geçsin beklentisi içinde bulunuyor.
Derbi sürecinde “bizi hakem yaktı” savunma mekanizmasına girmeden ve sportif etikten kopmadan alın teri dökerek iyi mücadele olsun.
Her şeyden önce sakatlıksız ve seyri yüksek bir derbi geçsin.
Kaynakça
Karaağaçlı, M. (2021). Gezegenin Namlı Derbileri Bağlamında Gelen Derbinin Kafa Karışıklıklarına ve Yumuşak Karınlarına Bakış. www.yurtspor.com. 30.05.2021.
www.tff. Süper Lig Puan Cetveli. 06.12.2024.
Beşiktaş-Fenerbahçe Süper Lig 15. Hafta Maçı. İstanbul: 0.12.2024.
İletişim ve Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
ORCID : https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Spor: :www.yurtspor.com. yazarlar
Eğitim-Sosyoloji Güncel : www.mektepligazete.köşe yazıları
Bilim-Araştırma: www.mektepligazete.bülten
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
Blog :mustafakaragacli.blogspot.com