Evde Olsunlar!
Anadolu geleneksel kültüründe “evde olma” mesajı ; karşı tarafa “buyursunlar, gelsinler, bekleriz..” anlamlarını verir.
Bu otantik anlayış, aslında yaşamın tüm alanında da benzer türden olumlu ve dostane iletiler içerir.
Bugünkü, Galatasaray ile Fenerbahçe derbisinin de bu olumlamalarla geçmesi önce dileniyor sonra bekleniyor.
Çünkü; her iki takım da;
İşte bu nedenlerle her iki takım da bu satırlara sığmaz muhteşem tarihleri ve başarılarıyla şanlı tarihimizin Cumhuriyet’imizin özgürlük ve bağımsızlık yolculuğunun en önemli kilometre taşı olan 19 Mayıs Gününe denk gelen bu güncel derbide “evde olsunlar.” *
Evde olsunlar ki;
Derbilerin Namı
Derbi, aynı şehirlerin takımları arasında oynanan maçlardır. Bir maçın derbi olabilmesi için (1)Takım olma ve (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma koşulları vardır. Gezegende takımlar arasında önemli ve değerli derbiler gözlenir.
Memleketin Derbilerinin Etkenleri
Memleket futbolunda derbi maçları konusunda zengin bir birikimimiz var. Başta İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana şehir derbileri hem sportif rekabetleri hem de sosyolojik ve kültürel yaşam biçimlerini spor kamuoyuna sunuyorlar. Bu yapısıyla memleket derbileri Simon Kuper imzalı şu sözü tam teyit ettiriyorlar,
“futbol asla sadece futbol değildir.” Hakikaten memleket derbileri başta İstanbul derbileri olmak üzere futbolun sadece oyundan ibaret olmadığını gösteriyor. Zira derbi kültüründe sosyoloji, toplumsal sosyal psikoloji ve ekonomi etkenleri devreye giriyor. Derbilere başka bir hava getiriyor. Çünkü, derbiler futbolun teknik ve taktik özelliklerin yanında kültürel yönlerini belirginleştiriyor. Zira futbol, sosyo-kültürel ve sosyo-eğlence için toplumsal bir olgu olma özelliğini derbi maçlarında daha da yükseltiyor (Karaağaçlı, 2021).**
Memlekette Ses Getiren Derbiler
Türkiye’nin temel derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında yaşanıyor. Elbette yazının ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları” betimlemesine uyan aynı şehirli çok sayıda takımımız vardır. Ankara derbisi olarak, MKE Ankaragücü ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka ile Altay, Adana’da Adana Demirspor ile Adanaspor… cennet memleketin diğer gözde derbilerdendir. Bu derbiler gözdedirler çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları farklı iklimli, havalı, sulu ve karakter zenginlikleri içeren kültürel bağlamlarla doludur.
Güncel Derbinin En Yüksek Halleri
Spor Toto Süper Lig'in 37. haftasında karşılaşacak olan Galatasaray ile Fenerbahçe maçları her zaman olduğu gibi yine en yükseğinden şu dört dörtlük duygulara işaret ediyor:
Güncel Derbinin Tümel Rakamları
Galatasaray ile Fenerbahçe arasında günümüze kadar oynanan 400 maçın normal süreleri baz alındığında Fenerbahçe 147, Galatasaray 126 galibiyet alırken 127 beraberlik ortaya çıkmış bulunuyor.
Galatasaray ile Fenerbahçe arasında oynanacak bu önemli derbi maçına yani Sezonun 37. haftasına gelen kadar her iki takımın da üstün performans sergiledikleri ve rekor puanlar topladıkları görülüyor.
Galatasaray’da Avantajlar ve Dezavantajlar
Derbiler de geçtiğimiz tarihsel süreçte birkaç istisna dışında, ağırlıklı olarak “favori gösterilen takımların kaybettiği” gözleniyor.
Her maç kendine özel durum ve zaman bağlamları taşır. Bu derbi de her iki takımın durumuna ve zamanına göre avantajlar ve dezavantajlar barındırıyor.
Galatasaray'ın derbiye rakibi Fenerbahçe’ye göre 6 puanlık farkla çıkması önemli avantajı olarak görülüyor.
Galatasaray'ın 6 puanlık farkının sonucu olarak beraberlik almasıyla derbide şampiyonluğunu resmen ilan edecek olması ise takımda ve taraftarlarda derbi öncesi bir baskı unsuru oluşturuyor.
Bu haliyle bu sezon çıktığı süper lig maçlarında Galatasaray’ın 36 haftadır sadece bir maç kaybetmesi ve 3 beraberlik alması da derbiyi kaybetmesinin galibiyet dışı planlar yapmasıyla oluşur görüşünü destekliyor. Çünkü bu sezon Okan Buruk’un oyun planlarının temelinde “beraberliğe yatış” gözlenmiyor.
36 maçta 33 galibiyetli Galatasaray’ın bu somut verisi de Galatasaray’ın maçlara hep galibiyet üzerinden yaklaştığı, çıktığı ve sonuçlandırdığını gösteriyor.
Bu somut veri ışığında Galatasaray’ın bundan önceki maçlarda olduğu gibi derbi de maç kaybetmesinin ancak ; “beraberliğe razı oluşu ve yatışıyla” gerçekleşir söylemini bu satırlarda destekliyor.
Galatasaray’ın sakatlık ve cezalar nedeniyle kadroda eksikliğinin olmaması önemli bir avantaj olarak görülüyor.
Fenerbahçe’de Avantajlar ve Dezavantajlar
Rakibi Galatasaray!a göre derbide tek sonucun galibiyet olduğu Fenerbahçe’de avantajlı olduğu yönlerden söz etmek zor görünüyor.
Şampiyonluk mücadelesini son haftaya taşımak için mutlak galibiyet gereken Fenerbahçe’nin oyunu 3. bölgede baskı yaparak oynayacak olması ve bu baskıdan kaptırdığı toplarla hızlı çıkış oyunlarını iyi yapan Barış ve iki Kerem gibi oyuncularıyla Galatasaray’a karşı en yumuşak karnı olarak görünüyor.
Çünkü; Fenerbahçe’nin ve bu sezon bir türlü istikrar yakalamayan sağ-sol stoper kurgusunda art arda iki maç yanyana oyna-ya-mayan stoper enflasyonu ve verimsizliği yaşanıyor.
Fenerbahçe’nin ilk 11’indeki sakat ve cezalı oyuncuların çokluğu da derbi öncesi dezavantajı olarak dikkat çekiyor. Fenerbahçe’de İrfan Can Kahveci ve İsmail Yüksek sakat, Bekao ise sarı kart cezalısı bulunuyor.
Fenerbahçe adına derbi öncesi, Galatasaray’ın 6 puanlık farkla liderlik ve 55 bin taraftarıyla saha avantajını elinde bulundurması gerçeğiyle Galatasaray’a karşı maçın tamamında yüksek dikkat ve sabırla oynaması gerekirken, İsmail Kartal’ın artık “kaybetmeyeyim oyun anlayışını terk edeceği bir oyun planıyla çıkacak olması” ise ı avantajı olarak görülüyor ***
Kaynaklar
*Karaağaçlı, M. (2024). Atatürk’lü 19 Mayıs 1919’un Kimyası, Künyesi, Düşünseli ve Kilometre Taşları. www.mektepligazete.com. Köşe Yazıları. 19.05.2024.
**Karaağaçlı, M. (2021). Gezegenin Namlı Derbileri Bağlamında Gelen Derbinin Kafa Karışıklıklarına ve Yumuşak Karınlarına Bakış. www.yurtspor.com. 30.05.2021.
***www.tff. Süper Lig Puan Tablosu. 19.05 2024.
İletişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
ORCID : https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.bülten
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1